ریجدوس چیست؟

ریجیدوس نوعی اختلال در مفصل انگشت بزرگ پا است که باعث ایجاد درد و سفتی در مفصل می شود و با گذشت زمان، خم شدن پنجه پا را به طور فزاینده ای سخت تر می کند و در واقع نوعی آرتروز دژنراتیو است. این اختلال می تواند بسیار دردناک و حتی ناتوان کننده باشد زیرا هر زمان که قدم می زنیم، از روی پای خود بلند می شویم، پله ها را بالا می رویم یا حتی می ایستیم، از انگشت بزرگ پای خود استفاده می کنیم. از آنجا که ریجیدوس یک وضعیت پیشرونده است، با گذشت زمان حرکت انگشتان پا را مختل و دردناک می کند.

در برخی افراد، ریجیدوس به علت سابقه ژنتیکی و ارثی مشاهده می شود و یا ممکن است در افرادی که فشار زیادی بر روی انگشت پا در اثر نوع شغل یا فعالیت روزانه ایجاد شود. همچنین عارضه ریجیدوس می تواند ناشی از آسیب دیدگی باشد یا ممکن است در اثر بیماری های التهابی مانند آرتریت روماتوئید یا نقرس ایجاد شود. یک جراح ارتوپد با انجام یک معاینه ساده می تواند علت بیماری ریجیدوس در شما را تعیین کرده و بهترین درمان را توصیه کند.

در بسیاری از موارد، درمان زودرس ممکن است از نیاز یا جراحی در آینده جلوگیری یا آن را به تعویق بیاندازد. درمان موارد خفیف یا متوسط بیماری ریجیدوس ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• پوشیدن کفش هایی با نوک پهن که به انگشت شصت پا فشار کمتری وارد شود. کفپوش های سفت و سخت یا پایین تر نیز ممکن است توصیه شود.

• مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی خوراکی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن ممکن است برای کاهش درد و التهاب توصیه شود.
• تزریق درمانی و استفاده از تزریقات داخل مفصلی
• تزریق کورتیکواستروئیدها ممکن است التهاب و درد را کاهش دهد.
• فیزیوتراپی

در ادامه مطلب توضیحات بیشتری در مورد روش های درمان ریجیدوس و علل اصلی ابتلا به این عارضه دردناک توضیح می دهیم.

ریجیدوس یا خشک شدن شصت پا چه نوع عارضه ایست؟

ریجیدوس یک عبارت لاتین به معنی خشک‌شدگی انگشت شست پا است که یکی از علائم ابتلا به آرتروز است. این یک نوع آرتروز تحلیلی است که بر مفصلی که انگشت شست پا (هالوکس) را به پا وصل می‌کند اثر می‌گذارد. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که غضروفی که انتهای استخوان‌ها را در مفصل انگشت شست پا پوشانده است آسیب ببیند یا از بین برود. آسیب‌دیدگی غضروف باعث می‌شود که فضای مفصل باریک شود و خارهای استخوانی دردناکی شکل بگیرند.

خارهای استخوانی زائده‌های تیز و کوچکی هستند که روی استخوان‌ها ایجاد می‌شوند. هر فردی ممکن است به خشکی شست پا دچار شود اما این عارضه بیشتر در افراد بین 30 تا 60 سال دیده می‌شود.تشخیص زودهنگام و درمان به موقع باعث دست‌یابی به بهترین نتایج ممکنه می‌شود. به مرور زمان، هالوکس ریجیدوس ممکن است باعث بروز دردی شود که زندگی فرد را مختل و دامنه حرکتی پای او را محدود کرده و در راه رفتن او اشکال ایجاد کند.

درد در موقع حرکت دادن شست و در موقع راه رفتن مهم ترین علامت این بیماری است. به علت اینکه در حین راه رفتن درد در زیر شست پا بیمار را آزار میدهد بسیاری بیماران روی لبه خارجی پا راه میروند.

بیشتر بدانید: سفتی شست پا یا هالوکس ریجیدوس چیست؟

علل اصلی ابتلا به عارضه هالوکس ریجیدوس

خشکی انگشت شست یا ریجیدوس پا دلیل شناخته شده‌ای ندارد اما برخی عواملی که احتمال ابتلا به هالوکس ریجیدوس را افزایش می‌دهند عبارتند از:

• مؤنث بودن: احتمال ابتلا به خشکی انگشت شست پا در زنان بیشتر از مردان است.

• سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده به این عارضه مبتلا شده باشد احتمال این که شما نیز به خشکی انگشت شست پا مبتلا شوید افزایش می‌یابد. این ممکن است به دلیل ارثی بودن نوع پا یا روش راه رفتن باشد که باعث ابتلا به این عارضه می‌شود.

• آناتومی غیرعادی پا: برخی ناهنجاری‌ها در ساختار پای شما مانند طولانی بودن یا بالا بودن استخوان متاتارسال ممکن است احتمال ابتلا به عارضه هالوکس ریجیدوس را افزایش دهد.

• آسیب‌دیدگی: آسیب‌دیدگی‌هایی نظیر ضربه ناگهانی به انگشت شست پا یا پیچ‌خوردگی مفصل این انگشت نیز ممکن است باعث ابتلا به هالوکس ریجیدوس شود.

• استفاده بیش از حد: خم کردن مداوم ممکن است باعث استفاده بیش از حد از مفصل انگشت شست پا شود. افراد در برخی مشاغل یا افرادی که ورزش‌هایی انجام می‌دهند که فشار زیادی روی بر مفصل آنها وارد می‌شود بیش از سایرین در معرض ابتلا به این عارضه هستند.

• ابتلا به برخی بیماری‌ها: پوکی استخوان و بیماری‌های التهابی مانند روماتیسم مفصلی و نقرس احتمال ابتلا به خشکی انگشت شست پا را افزایش می‌دهند.

علائمی که نشانه ابتلا به ریجیدوس هستند

شایع‌ترین علامت و مهم‌ترین دلیلی که باعث می‌شود شما به دنبال اقدام برای درمان ریجیدوس بروید درد اطراف کف انگشت شست پا است. این درد در هنگام فعالیت، به خصوص دوندگی یا پرش تشدید می‌شود. پوشیدن کفش‌هایی که کفی سخت دارند و از حرکت کف انگشت شست پا جلوگیری می‌کنند باعث تسکین علائم می‌شوند.

برخی علائم شایع دیگر ابتلا به هالوکس ریجیدوس عبارتند از تورم کف انگشت شست پا، برآمدگی در نزدیکی مفاصل به دلیل وجود خارهای استخوانی و شکل‌گیری پینه به دلیل بدشکلی انگشت شست پا.

علائم شایع در افراد مبتلا به خشکی انگشت شست پا عبارتند از:

• درد در کف انگشت شست پا
• تورم انگشت شست پا
• اختلال و اشکال در انجام فعالیت‌هایی نظیر دویدن و بالا رفتن از تپه‌ها

علائم معمولاً زمانی که انگشت شست پا به سمت بالا خم می‌شود مانند زمانی که از شیب بالا می‌روید یا می‌دوید تشدید می‌شوند. زمانی که انگشت شست پا به سمت بالا می‌رود، خارهای استخوانی که قبلاً شکل گرفته‌اند به هم فشار آورده و باعث ایجاد درد و تورم می‌شوند.

به همین دلیل است که اصلاح و تعدیل کفش‌ها و فعالیت‌ها می‌تواند کمک شایانی به کاهش و تسکین علائم کند.

در هالوکس ریجیدوس بیمار درد دارد و سفتی عمدتا در اولین مفصل متاتارسوفالانژیال بوده و بدون دورسی فلکش است.

سایر اشکال مهم شامل درگیری انگشت دوم (که ممکن است در معرض خطر دررفتگی باشد)، کیفیت پوست (کالوس نشان دهنده فشار بیش از حد روی یک نقطه است، ترک خوردگی پوست پیش‌بینی‌کننده زخم‌های قبلی پا است)، و ضربان‌ها و حساسیت‌ها است. سفتی مفصل متاتارسوفالانژیال مطرح کننده آرتریت است.

روش های درمان ریجیدوس یا آرتروز شست پا

درمان هرچه زودتر شروع شود احتمال موفقیت آن بیشتر است. اصول درمان عبارتند از

درمان محافظه‌ کارانه و با اهمیت شامل تعدیل نوع کفش، استفاده از کفش پهن با یک کفی نرم و پاشنه کوتاه است.

وسایل بدون نیاز به نسخه شامل پدهای مخصوص پنیه‌پا ممکن است علایم بیمار را بهبود بخشد. اگر این درمان‌ها مفید نبود، بیمار باید برای ساخت اسپلینت متناسب با نیاز او به متخصص طب فیزیکی وتوانبخشی ارجاع داده شود.

این امر خصوصا در بیماران با دفرمیتی که از انجام عمل جراحی اکراه دارند. برخی مطالعات نشان داده‌اند که ارتوزها اساسا درد پای مرتبط با هالوکس‌والگوس را بهبود می‌بخشید. هالوکس‌والگوس معمولا به آهستگی پیشرفت می‌کند، بنابراین در صورت شکست درمان نگهدارنده ابتدایی، خطر کم بیمار را تهدید می‌کند همچنانکه مشخص شده است پیامد‌ نهایی آن هم خطری ندارد.

اگر علی‌رغم درمان نگهدارنده شکایات بیمار کماکان باقی بماند یا اگر دفرمیتی پیشرفت کرد، انجام جراحی باید مدنظر قرار گیرد خطرات جراحی هالوکس‌والگوس شامل هالوکس‌واروس (اصلاح بیش‌از حد)، عود و بدتر شدن عملکرد است.

اقدامات درمانی اولیه زیادی برای درمان خشکی انگشت شست پا وجود دارند که برخی از آنها عبارتند از:

• استفاده از کفش‌های سفت مانند کفش‌های چوبی که حرکات دردناک مفصل را محدود می‌کنند.
• استفاده از کفش‌های پهن‌تر با پنجه بزرگ‌تر که می‌توانند فشار وارد بر خارهای استخوانی را کاهش دهند.
• استفاده از کفی‌های طبی در کفش که مانع حرکت کردن مفصل انگشت شست پا می‌شوند.
• به کارگیری بسته‌های یخ نیز می‌توانند التهاب و تورم را در مفصل مبتلا به آرتروز کاهش دهند
• تزریق کورتیزون در مفصل
• مصرف داروهای ضدالتهابی (در صورتی که توسط پزشک تجویز شده باشد)

اگر این اقدامات درمانی موثر واقع نشوند، روش‌های جراحی توجیه‌ پذیر بوده و باید مورد توجه قرار گیرند.

جراحی معمولا یک روز به طول می‌انجامد. بیماران باید تا دو هفته از عصای زیر بغل استفاده نموده بتوانند و سپس به تدریج تحمل وزنشان را افزایش داده و در حدود 6 هفتگی به وضعیت طبیعی برسند.

بیشتر بدانید: مزایای کربوکسی تراپی

استفاده از داروهای ضد التهاب و مسکن برای درمان ریجیدوس

سرد کردن محل با کیسه حاوی خرده های یخ ممکن است شدت درد را کاهش دهد.

کفش های با پنجه گشاد و پاشنه کوتاه بپوشید. کف کفش هرچه سفت تر باشد بهتر است چون موجب میشود مفصل شست پا در حین راه رفتن کمتر خم و راست شود. کفش های با کف نرم و قابل انعطاف شدت درد را بیشتر می کنند.

روش آب درمانی

دو تشت آب یکی سردترین آبی که میتوانید تحمل کنید و دیگری گرمترین آبی که می توانید تحمل کنید آماده کنید. ابتدا ۳۰ ثانیه پایتان را در آب سرد گذاشته و سپس بلافاصله آن را برای ۳۰ ثانیه در آب گرم بگذارید. به مدت پنج دقیقه به تناوب این کار را تکرار کرده و با آب سرد آن را تمام کنید.

این کار را روزی سه بار انجام دهید. اگر پوستتان حساس است از آب خیلی سرد یا خیلی گرم استفاده نکنید.

در صورت عدم جواب درمان های ذکر شده پزشک ارتوپد ممکن است تصمیم به استفاده از عمل جراحی بگیرد. این اعمال عبارتند از

کیلیکتومی Cheilectomy

این جراحی در موارد نه چندان شدید بیماری انجام میشود. در این نوع جراحی، استخوان های اضافی اطراف مفصل متاتارسوفالانژیال و حتی قسمتی از خود مفصل خارج میشود تا مفصل بتواند بهتر حرکت کند.

آرترودز یا خشک کردن مفصل Arthrodesis برای درمان ریجیدوس

در حالات شدید پزشک جراح دو استخوانی را که مفصل متاتارسوفالانژیال را درست میکنند به یکدیگر جوش میدهد. با این کار حرکت این مفصل شست پا کاملاً از بین میرود یعنی شما دیگر نمیتوانید آن مفصل را خم و راست کنید ولی درد آن هم از بین میرود.

بیشتر بدانید:  بهترین زمان پیاده روی برای لاغری شکم

درمان ریجیدوس با آرتروپلاستی (Arthroplasty)

این جراحی در بیماران مسن تر که کمتر راه میروند مفید است. در این نوع عمل جراحی مفصل متاتارسوفالانژیال برداشته شده و به جای آن یک مفصل مصنوعی گذاشته می شود.

چه زمانی نیاز به انجام جراحی برای درمان ریجیدوس است؟

در برخی از موارد، جراحی، تنها راه از بین بردن و یا کاهش درد است. چندین نوع از جراحی برای درمان این بیماری موجود است . انتخاب یک روش یا ترکیبی از روش ها، برای موارد مشخص.

متخصص جراح مچ پا، با توجه به اندازه و فرم بدشکلی پای شما، سن، سطوح فعالیت شما و دیگر فاکتورها، با استفاده از لیزر ، درمان پای شما را به عهده می گیرد. طول دوره بهبود نیز متفاوت است و بستگی به روش یا روش های انجام شده دارد.