آرتروسکوپی مچ پا یک روش جراحی است که از یک دوربین و ابزارهای جراحی کوچک برای بهبود کارکرد و رفع مشکلات مفاصل و درمان انواع بیماری های مچ پا انجام می شود. جراحی آرتروسکوپی زمان بهبودی سریع تری نسبت به جراحی سنتی باز مچ پا دارد. این عمل جراحی تحت بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی انجام می شود و شامل ایجاد دو برش بسیار کوچک برای دسترسی به مفصل مچ پا است. اندازه هر برش کمتر از 1 سانتی متر است و معمولاً برای دستیابی به مفصل و همچنین قرار دادن وسایل مخصوص جراحی آرتروسکوپی، دو برش لازم است.
مفصل مچ پا نسبتاً کوچک است و برای ایجاد دسترسی خوب جراح به مفصل، باید ابعاد آن به طور موقت افزایش یابد. این کار با استفاده از ترکیبی از کشش در طول مفصل به همراه یک جریان مایع تحت فشار که از طریق مفصل در گردش است و آن را تحریف می کند، انجام می شود. از آرتروسکوپی مچ پا برای بهبود و حل مشکلاتی مانند آرتروز مچ پا، ضربان مچ پا، بی ثباتی مچ پا، درد ناشی از شکستگی مچ پا، نقایص پوکی استخوان استفاده می شود. برش های بسیار کوچک مورد نیاز برای آرتروسکوپی مچ پا منجر به حداقل اختلال در بافت نرم و تروما می شود. این به نوبه خود باعث افزایش مزایای جراحی آرتروسکوپی مچ پا می شود.
- سطح درد به میزان قابل توجهی پایین تر از روش عمل باز سنتی مچ پا است
- میزان عفونت پایین تر از انتخاب روش جراحی باز است
- بازگشت زودتر به محل کار،عملکرد روزانه یا ورزش
- کم بودن میزان برش
- برای بعضی از بیماران، آرتروسکوپی به معنای بهبودی سریعتر، جای زخم کمتر و عوارض کمتری نسبت به جراحی باز است.
- آرتروسکوپی مچ پا یک روش نسبتاً بی خطر و با عوارض کم است.
- ۷۰ تا ۹۰ درصد از بیمارانی که به دلیل عارضه‌های شایع تحت عمل آرتروسکوپی قرار می‌گیرند، نتایج خوب و عالی دریافت می‌کنند.
عمل آرتروسکوپی مچ پا چیست؟
آرتروسکوپی مچ پا یک عمل جراحی کم تهاجمی است که توسط جراح ارتوپدی و به‌منظور رفع مشکلات مفصل مچ پا انجام می‌شود. در طی عمل آرتروسکوپی مچ پا، از یک دوربین کوچک (آرتروسکوپ) استفاده می‌شود که می‌تواند تصاویری را از درون مفصل به صفحه‌ی نمایش خارج از بدن انتقال دهد. عمل آرتروسکوپی انتخابی برای برخی از بیماران مناسب نخواهد بود. افراد مبتلا به آرتروز حاد مچ پا ممکن است از عمل "پاک‌سازی" آرتروسکوپی سودی نبرند. افراد مبتلا به عفونت‌های فعال و برخی دیگر از عارضه‌های پزشکی نیز موارد مناسبی برای انجام عمل آرتروسکوپی نیستند.
جراح قبل از انجام عمل پای مورد نظر را علامت‌گذاری می‌کند. سپس بیمار به اتاق عمل منتقل‌شده و تحت بیهوشی قرار می‌گیرد. معمولا از یک شریان‌بند بر روی پا استفاده‌شده و پا را کاملا تمیز می‌کنند. در برخی از مواقع، جراح از وسایل مخصوصی برای "کشیدن" مفصل مچ پا استفاده می‌کند تا دید بهتری از درون آن داشته باشد. حداقل دو بریدگی در جلو و یا پشت مفصل مچ پا ایجاد می‌شوند. این دو "درگاه" راه‌های ورودی دوربین آرتروسکوپ و ابزارهای جراحی می‌باشند. یک مایع استریل به درون مفصل جریان یافته تا فضای آن را باز کرده و دیدن درون آن را آسان‌تر کند. جای دوربین و ابزارهای جراحی قابل تعویض است و در طول عمل جراحی ممکن است ایجاد تعویض انجام شود. پس از انجام عمل جراحی، محل بریدگی‌ها به وسیله‌ی بخیه بسته‌شده و با باندهای استریل پوشانده می‌شود. معمولا پس از عمل از یک اسپلینت یا چکمه‌های مخصوص استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: جراحی آرتروسکوپی قوزک پا چیست؟ + راهنمایی کامل
آرتروسکوپی مچ پا در چه مواردی قابل انجام است؟
آرتروسکوپی می تواند برای تشخیص و درمان اختلالات مچ پا به کار برود. برخی از اختلالات مچ پا که با این روش قابل درمان هستند عبارتند از:
آرتروز مچ پا
آرتروسکوپی مچ پا یک روش کم تهاجمی می باشد که گزینه درمانی مناسبی برای بیماران مبتلا به آرتروز مچ پا می باشد و حتی نتایج آن بهتر از تکنیک های باز جراحی می تواند باشد.
شکستگی های مچ پا
به وسیله آرتروسکوپی می توان میزان شکستگی های مچ پا را به دقت بررسی کرده و درمان مناسب را جهت رفع شکستگی استخوان ها انجام داد.
بی ثباتی در عملکرد مچ پا
بی ثباتی در عملکرد مچ پا می تواند منجر به پیچ خوردگی مچ پا شود. تکنیک های آرتروسکوپی می توانند گزینه مناسبی برای درمان آن باشند.
آرتروز فیبروز
در این حالت بافت زخمی داخل مچ پا ایجاد می شود که موجب سفت شدن و احساس درد در مچ پا می شود. یک گزینه مناسب برای درمان این مشکل آرتروسکوپی مچ پا می باشد.
پارگی رباط
آرتروسکوپی مچ پا را همچنین می توان برای ترمیم پارگی رباط مچ پا به کار برد.
چه مدت پس از آرتروسکوپی مچ پا، بیمار می تواند به فعالیت های خود بپردازد؟
در اغلب موارد بیمار دو هفته پس از آرتروسکوپی مچ پا می تواند به محل کار خود بازگردد ولی در صورتی که بیمار می خواهد به فعالیت های ورزشی سنگین خود ادامه دهد بهتر است حداقل ۴ تا ۶ هفته پس از عمل جراحی از انجام آن خودداری کند.
اقدامات پس از آرتروسکوپی مچ پا
تا چند روز پس از جراحی نیاز است بیمار با عصا و صندل مخصوص راه برود.
بیمار بهتر است در حین راه رفتن با عصا وزن کمتری را بر روی مچ پا بیندازد.
در اغلب موارد بیمار نیاز به بستری شدن ندارد و در همان روز جراحی مرخص می شود.
پس از جراحی مچ پا پانسمان می شود تا تورم آن به مرور کمتر شود و نیازی به گچ گرفتن آن نیست.
- بیمار هنگام نشستن باید پاهایش را بالا قرار دهد.
- دقت کنید پانسمان روی مچ پا به هیچ وجه خیس نشود.
- به منظور تسکین درد تا چند روز داروی مسکن مصرف شود.
- تا یک هفته پس از عمل بیمار نباید راه برود یا ورزش کند.
- بهتر است تا یک ماه پس از جراحی از رانندگی خودداری شود.
نحوه انجام عمل آرتروسکوپی مچ پا + توضیحات
گرچه در عمل جراحی آرتروسکوپی بهبود آسان تر از عمل باز است، باز هم نیاز به استفاده از بیهوشی، بی حسی و تجهیزات خاص در اتاق عمل بیمارستان یا مراکز درمانی سرپایی دارد. بسته به محل مفصل و مشکل احتمالی آن ممکن است بیهوشی عمومی یا بی حسی نخاعی استفاده شود. یک برش کوچک به اندازه جا دکمه برای وارد کردن آرتروسکوپ داده می شود. ممکن است نیاز به یک یا چند برش کوچک دیگر برای دیدن سایر قسمت های مفصل یا وارد کردن سایر ابزارها باشد.
در صورت نیاز به جراحی اصلاحی و ترمیمی این کار با وسایل مخصوصی که از طریق برش های دیگر وارد مفصل می‌شوند، انجام می شود. در ابتدا آرتروسکوپی صرفاً یک وسیله تشخیص برای تعیین مناسب ترین روش درمانی باز بود. با تولید ابزار بهتر و پیشرفت تکنیک های جراحی، بسیاری از جراحی ها را می توان به صورت آرتروسکوپی انجام داد.
بیشتر بخوانید: پانیکولکتومی یا جراحی باز شکم چیست؟
مثلا اکثر پارگی های منیسک زانو را می توان با جراحی آرتروسکوپی درمان کرد. پس از جراحی آرتروسکوپی به شما توصیه هایی برای مراقبت از برش های پوستی، فعالیت هایی که نباید انجام بدهید و تمریناتی که برای بهبود باید انجام دهید، می شود. در ویزیت پس از جراحی برای پیگیری، جراح برش ها را نگاه می کند، در زمان مناسب بخیه های شما را می کشد و برنامه بازتوانی شما را گوشزد می کند.
میزان جراحی مورد نیاز و زمان لازم برای بهبود پس از آن بستگی به پیچیدگی مشکل شما دارد. گاهی حین جراحی آرتروسکوپی، جراح درمی یابد که صدمه یا بیماری را نمی توان به تنهایی با آرتروسکوپی درمان کرد. جراحی وسیع و باز ممکن است در این حالت و در حالی که شما هنوز بیهوش یا بی حس هستید انجام شود یا به زمان دیگری موکول شود تا مسئله با شما در میان گذاشته شود.
آرتروسکوپی مچ پا چه عوارضی می تواند داشته باشد؟
گرچه عوارض ناشایع هستند، گاهی حین یا به دنبال آرتروسکوپی به وجود می آیند. عفونت، لخته شدن خون داخل سیاهرگ، تورم بیش از حد یا خونریزی، آسیب به عروق خونی یا اعصاب و شکستن ابزار جراحی داخل مفصل، شایع ترین عوارض هستند ولی بسیار کمتر از یک درصد کل جراحی های آرتروسکوپی روی می دهند.
از عوارض احتمالی مخصوص عمل آرتروسکوپی مچ پا، می‌توان مواردی چون آسیب به اعصاب و شریانات خونی اطراف مچ پا را نام برد. بی‌حسی و خواب‌رفتگی بر روی پا در حدود ۱۰ درصد از موارد دیده می‌شود. این مشکل معمولا با گذشت زمان از بین می‌رود.
مزایای عمل جراحی آرتروسکوپی مچ پا
گرچه عمل آرتروسکوپی به دلیل آن که برای درمان ورزشکاران و قهرمانان معروف با موفقیت انجام شد، در بین عموم نیز مورد توجه قرار گرفت, یک روش بسیار ارزشمند برای کلیه بیماران ارتوپدی است و معمولا برای بیمار نیز آسان تر از جراحی باز می باشد. اکثر بیماران در مراکز درمانی سرپایی تحت عمل جراحی آرتروسکوپی قرار می گیرند و پس از چند ساعت به منزل خود برمی گردند.
مدت زمان بهبودی پس از جراحی آرتروسکوپی مچ پا
برش های کوچک پس از چند روز بهبود می یابند. گرچه این برش ها کوچک و درد داخل مفصل به دنبال آرتروسکوپی اندک است. چندین هفته طول می کشد تا مفصل بهبود کامل یابد. برای تسریع بهبود مفصل و محافظت آن برای عملکرد آینده، یک برنامه فعالیت و بازتوانی خاص به شما توصیه خواهد شد.
به طور معمول، بیمار ظرف چند روز به مدرسه یا محل کار خود بازمی گردد یا فعالیت های روزمره خود را از سر می گیرد. ورزشکاران و آنهایی که وضعیت جسمی خوبی دارند در بعضی موارد و طی چند هفته به فعالیت های ورزشی خود باز می گردند.
به یاد داشته باشید که افرادی که آرتروسکوپی می شوند ممکن است تشخیص های متفاوتی قبل از عمل داشته باشند، بنابراین درمان آرتروسکوپی هر فرد، منحصر به همان فرد است و زمان لازم برای بهبود نیز بر همین اساس منحصر به فرد است.
چه زمانی باید از انجام آرتروسکوپی مچ پا اجتناب کرد؟
آرتروسکوپی برای برخی بیماران روش مناسبی نیست. ممکن است عمل جراحی شستشوی آرتروسکوپی برای بیماران مبتلا به التهاب شدید در مفصل مچ پا مزیتی نداشته باشد.
همچنین، امکان دارد این روش برای بیماران مبتلا به عفونت های فعال استخوان یا دیگر مشکلات پزشکی مناسب نباشد. اصلاح دفرمیته های شدید مچ پا با عمل جراحی آرتروسکوپی امکان پذیر نیست.
بیشتر بخوانید: آیا با راه های درمان پره اکلامپسی یا پرفشاری در بارداری آشنایی دارید؟
چه مدت بعد از انجام آرتروسکوپی مچ پا می‌توان ورزش و کار روزانه را انجام داد؟
در صورتی که بتوانید وظایف کاری خود را بدون خطر انجام دهید، میتوانید چند روز پس از انجام عمل به کار خود بازگردید. بیشتر افراد باید حداقل به مدت یک یا دو هفته از کار خود دست بکشند. پس از انجام عمل آرتروسکوپی مچ پا می‌توان به ورزش‌های حرفه‌ای بازگشت، ولی قبل از این کار باید حداقل ۴ تا ۶ هفته استراحت کرد. زمانی که بتوانید بدون محدودیت اجسام را بلند کرده و استفاده از داروهای مسکن مخدر را متوقف کنید، میتوانید به رانندگی ادامه دهید.